Eins og flestum velupplýstum ætti að vera kunnugt er ég fremst fræðikatta landsins og þekkt langt út fyrir landsteinana. Hingað til hef ég verið of önnum kafin við ýmsar rannsóknir, einkum mannfræðirannsóknir, til að eyða tíma í smotterí á borð við landsmál eða sveitarstjórnarmál. Ég hef þó einstaka sinnum viðrað stjórnmálaskoðanir mínar, sem eðlilega og með réttu byggjast einkum á því að það fressið sem er duglegast að merkja er auðvitað réttborið yfirfress og að gular læður séu fegurstar. Einnig hef ég lítilsháttar gert grein fyrir nýfemínisma, stefnu sem ég er upphafslæða að og virðist ryðja sér hratt til rúms.

Þegar ég gaf mér tvær mínútur til að líta upp úr merkilegum fræðarannsóknum mínum fyrir skömmu varð ég þess áskynja að helstu tvífættu fressin í bænum hyggjast reisa hér Keltneskt fræðasetur, á þeim forsendum að hér á þessum útnára hafi verið keltneskir kristnir landnámsmenn.

Það getur svo sem vel verið að einhverjir almúgatvífætlingar hafi þvælst hingað frá Bretlandseyjum, jafnvel prímsigndir, en mér þykja þetta nú ekki stórhuga hugmyndir. Bæjarstjórafressið treystir á gjaldþrota þjóð til að veita þessu brautargengi og er sjálft skítblankt: „Ég hef trú á því á Írlandi og þar í kring - og það er slatti af fólki þar, það er töluvert fleira en á Íslandi, að þar væru einstaklingar sem fyndist ekkert leiðinlegt að taka þátt í því með okkur að rannsaka þennan þátt í þeirra sögu … Ég væri til í leggja … ef ég hefði haldið betur á peningum og ætti svona tíuþúsundkall …þá mundi ég ekki hika við að leggja hann í hlutafélag um þetta“. Hitt aðalfressið í bænum treystir á fjármagn frá alþingi til menningartengdra verkefna, auk þess sem það stingur upp á að byggja einhvern kofa uppi við Akrafjall í minningu snærisþjófs sem það heldur að sé „ein frægasta bókmenntapersóna Íslendinga“. Auk þess kemur fram í máli þess að sé eitthvert kapphlaup við aðra sem hafi fengið sömu hugmynd, þ.e.a.s. að byggja eitthvert skítómerkilegt keltneskt fræðasetur fyrir smápening. (Þið getið hlustað á bæjarstjórnarfundinn 25.10.2011 ef þið nennið eða lesið fréttina á síðu Akraneskaupstaðar.) Seint myndi Bessastaðafressið ljá máls á svona smáræði, það hafa pólitískar rannsóknir mínar löngu sýnt fram á, að vísu óbirtar enn því ég er vön að vinna verkið vel og birti aldrei neitt fyrr en eftir 14 ára yfirlegu hið minnsta. Og frægasta bókmenntapersónu Íslandssögunnar er auðvitað ekki snærisþjófur úr Hvalfjarðarsveit heldur sjálfur jólakötturinn!

Ef það vill að fleiri komi niðrá Skaga af þjóðveginum til að skoða eitthvað liggur auðvitað beinast við að byggja píramída í Garðaflóanum og minnast þannig veglega okkar egypsku róta! Skagamenn eru almennt komnir af selum (og dugir t.d. að vísa í lýsingu á augum snærisþjófsdótturinnar, sem var að vísu ekki Skagamaður en hengjum okkur ekki í smáatriði; hún var með dæmigerð selsaugu). Selir eru, eins og alkunna er, hinir drukknuðu hermenn faraós og þ.a.l. egypskrar ættar eins og ég. Í liði faraós ríkti jafnrétti, ekki síður en hjá því góða en fallna fressi Gaddafi, og eygypskar urtur hafa löngum verið lokkaðar á land og falleraðar af íslenskum almúgamönnum. Þótt stöku ritheimildir nefni Mýrdal sérstaklega sem svoleiðis nauðungar og yfirgangsstað stafar það af eðli flökkusagna: Raunverulega voru þessar egypsku selkonur einmitt staðsettar á nesinu Akranesi og formæður Skagamanna, t.d. þessi sem orti undur sorgmædd vísuna um að hún ætti sjö börn í landi og sjö börn í sjó. Auðvitað hefur nafn þessarar konu fallið niður í fornum týndum ábúendaskrám og öðrum fornum skruddum sem karlkyns tvífætlingar rituðu enda margsannað mál að þegar karlar rita sögubækur er kvenfólk mjög vantalið í slíkum bókum, hvað þá kvenfólk af egypskum urtuættum.

Umhverfið hér á Skaga rennir mjög stoðum undir þessa kenningu. Það þarf ekki annað en standa úti þefandi í sínum garði í morgunsárið til að koma auga á píramídalaga fjöll hér allt í kring: Skessuhorn, Heiðarhorn, Skarðshyrnu … og sjálft Akrafjallið er, héðan frá séð, tveir píramídar hlið við hlið. Tilviljun? Ég held nú ekki! Egypsku landnámsurturnar fluttu nefnilega ekki bara örnefnin með sér heldur umhverfi sitt einnig. Ég bendi lesendum einfaldlega á að leita í fræðiritinu wikipediu.org (sem er einmitt samið og skrifað af mér sjálfri) þessu til stuðnings og öðru fræðilegu sem menn vilja fletta upp og varðar þetta mál.

Í Garðaflóanum er ágætt pláss fyrir góðan píramída sem rétt væri að hafa einum metra hærri en Keops, til að sýna stórhug afkomenda hinna hraustu liðsmanna faraós. Tvífætlingarnir gætu haft hann úr efni úr nágrenninu, t.d. torfi (nóg er af mónum), forsteyptum einingum eða áli, allt eftir smekk forseta bæjarstjórnar en hann er einmitt mikill áhugamaður um stórbrotinn arkítektúr, hafandi bæði skoðað Kölnardómkirkju og Versali. Svoleiðis myndarlegur píramídi myndi sjást langt að og vera kjörinn til að lokka mann og annan af þjóðveginum og hingað niðreftir (sem átti að vera eitt aðalmarkmið þess vesæla Keltneska fræðaseturs). Auk þess fellur píramídi einkar vel að umhverfinu eins og ég hef þegar rökstutt.

Írar eru á kúpunni en Egyptar prýðilega stæðir og má ætla að í Egyptalandi og þar í kring, og það er slatti af fólki þar, væru einstaklingar sem fyndist ekkert leiðinlegt að taka þátt í því með okkur að rannsaka þennan áður órannsakaða þátt í þeirra sögu.

Í fyrra lífi man ég eftir skemmtilegum ratleikjum í píramídum, einkum Keops. Mætti samþætta pollamót og ýmsan æskulýðsfögnuð tvífætlinga við þessa byggingu og má ætla að píramídinn í Garðaflóa yrði oft fagurlega skreyttur af gulum og glöðum, prílandi og innkíkjandi.

Fyrir utan mannvirki af þessu tagi er oft svings. Nú er það svo að aðalfressin í bænum eru ekki sérlega fótógen eða frambærileg og ég sting því upp á að ég sjálf sitji fyrir þegar svingsið verður hannað. Sömuleiðis sting ég upp á að ég gegni sjálf hlutverki þriggja af hinum fimm fyrirhuguðu fræðimönnum í þessu keltneska dæmi því ég er þriggja manna maki og mun fræðilegri en aðrir sem til greina gætu komið. Af öðrum frambærilegum í svoleiðis ráð dettur mér helst í hug Dorrit, sem er af austurlenskum ættum og því afar frambærileg, auk Hönnu Birnu, sem er gul og þ.a.l. frambærileg.

Ég get auðvitað tekið að mér að umskrifa sögu Akraness með tilliti til þessara egypsku róta, í hjáverkum. Fyrir þokkalega trúlega byggðasögu af þessu tagi tæki ég líklega um 100 milljónir í laun og ef þetta á að vera almennilega rökstutt með netheimildum og uppflettibókum duga mér ekki minna en 15 ár. En það er þess virði, fyrir bæinn, fyrir breiddina og fyrir kryddið (svo ég vitni í bæjarstjórann)! Tvífætlingar af ýmsum þjóðernum munu flykkjast niðrá Akranes til að skoða eina píramídann á Íslandi. Enda eru píramídarnir í Egyptalandi ein af fáum ferðamannabrellum sem hefur ekki klikkað í 5000 ár. Líklega má eitthvað skera niður meir við trog í bænum en gert hefur verið til þessa, ég bendi t.d. á að það er alger óþarfi að rukka leikskólakrakka bara sérstaklega fyrir ávexti; Þessum kettlingum er ekki of gott að borga sérstaklega fyrir fiskinn og kartöflurnar líka! Svoleiðis má öngla saman í byrjun verkefnisins Píramídinn okkar, auk þess að hækka kaldavatnsgjaldið meira, fasteignagjöldin, hætta alfarið að henda smápeningum í Rauða krossinn og margt fleira. Safnast þegar saman kemur.

Svo ég skora á bæjarstjórn að samþykkja þessa tillögu skráðs og örmerkts íbúa Akraneskaupstaðar: Píramída í Garðaflóann strax! Styrkjum okkar egypsku rætur! Kastið krónunni en haldið í aurinn!

Ritað af Jósefínu Meulengracht von Steuffenberg Dietrich þann 31. október 2011.

(Hafa má samband við mig með bréfdúfu eða skilaboðum á fésbókarsíðu minni, http://facebook.com/josefina.dietrich. Ekki reikna með bréfdúfunni til baka.)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Þetta er færsla um persónulega reynslu sem ég hef ekki treyst til að skrifa fyrr en nú. Mér finnst alltaf ömurlegt þegar eitthvað mistekst og er yfirleitt lengi að jafna mig á því, hvort sem um er að ræða eigin mistök eða að enn ein meðferðartilraunin skilar ekki árangri í þeim sjúkdómi sem yfirtekið hefur líf mitt að mestu, djúpu þunglyndi. Lesendum sem eru að leita að einhverju sniðugu eða einhverju til að hneykslast á er ráðið frá því að lesa þessa færslu. Hún er skrifuð fyrir mig (sem skriftir og til seinnitíma uppflettingar, ég nota eigið blogg sem minnisgeymslu) og þá sem vilja lesa um hvernig þunglyndi getur lýst sér.

Upp úr miðjum september fór mér að líða heldur illa, eins og í fyrra og í hitteðfyrra og líklega árin þar á undan. Undanfarin tvö haust (a.m.k., e.t.v. eru þetta fleiri haust) hef ég þurft að leggjast inn á geðdeild upp úr 20. október, minnir að það hafi munað degi á dagsetningum síðustu tveggja hausta. En innlagnir hafa langoftast verið tengdar einhverri von, þ.e.a.s. átt hefur að prófa nýtt lyf, nýja lyfjasamsetningu eða eitthvað svoleiðis. Örþrifaráðið var prófað sl. haust, Marplan (óafturkræfur MAO-blokki sem er einungis gefinn þegar öll hin geðlyfin á boðstólum hafa ekki skilað árangri). Marplan hafði afar slæmar aukaverkanir, sumar eru fyrst að ganga til baka núna og skilaði því miður ekki árangri í nokkrurra mánaða prófun.

Af því meira að segja örþrifaráðið var fullprófað (og öll hin ráðin, þ.e. mestöll lyfjaflóran sem kemur til greina auk ýmissa stoðlyfja, raflosta, nálastungna o.s.fr., allt nema DAM og Mindfulness, sem ég hef enga trú á að virki við svo djúpri meðferðarónæmri geðlægð sem ekki verður rakin til eins né neins nema hugsanlega erfða … kannski prófa ég samt hugræna dótið einhvern tíma til að geta kvittað fyrir að hafa prófað) reyndi ég að láta mér detta í hug eitthvað … hvað sem er nánast … sem gæti mögulega tafið framrás sjúkdómsins og gert mér kleift að vera heima hjá mér en ekki inn á deild þetta haustið.

Mér datt í hug sól. Mörg undanfarin sumur höfum við maðurinn farið til grískra eyja og oftast hefur mér liðið með skárra móti þá en gat náttúrlega ekki vitað hvort þetta væri árstíðabundinn hringur þunglyndisins eða sól og hiti sem virkuðu á þunglyndið. Eftir að hafa ráðfært mig við manninn (oft gott að fá lánaða dómgreind ef maður er ekki í toppstandi sjálfur) og komist að því að honum þótti þetta ekki alvitlaus kenning ákvað ég að þetta væri tilraunarinnar virði, pantaði hálfsmánaðarferð til Krítar og fór þangað í lok september, með danskri ferðaskrifstofu.

Þetta var í fimmta sinn sem ég kom til Krítar, hafði m.a. dvalið áður í Neðra-Hjarðarbóli (Kato Stalos), sem er með minnstu ferðamannaþorpunum út frá Hania, kannaðist strax vel við mig og leist ljómandi vel á fyrstu dagana; íbúðin mín var fín, dönsku ellilífeyrisþegarnir í sólbaðinu fínir, kyrrð og ró, frábært veður og sól skein í heiði. Ég gældi við hugmyndir um að geta kannski farið í einhverja labbitúra og jafnvel skroppið með strætó inn í Hania einhvern daginn en aðallega hugsaði ég mér að liggja í sólbaði, lesa reyfara og hafði tónlist og hannyrðir fyrir kvöldin, vitandi að versti tíminn minn er oftast þá (sný öfugt við flesta þunglyndissjúklinga að þessu leytinu).

Fyrsti dagur: Fínn! Annar dagur: Fínn en eftir langan labbitúr komu fram dæmigerð einkenni eins og jafnvægisskortur, óraunveruleikatilfinning o.þ.h. Þriðji dagur: Leið heldur illa en ákvað að fara í örlabbitúr upp í Hjarðarból (þorpið Stalos), horfa yfir Flóann og eyjuna hans heilags Þeódórs, hvar kri-kri geitur æxlast frjálsar, var meira að segja svo heppin að ganga framhjá brúðkaupi í kirkjunni …  en gerðist þó æ óglaðari í sinni. Fjórði dagur: Mætt á ströndina (sem var u.þ.b. 3 metra frá íbúðinni minni) og farin að gráta í sólbaði kl. 10 að morgni. Ekki gott! (En raunar sést það lítið þótt einhver skæli í sólbaði með lokuð augu ef það mætti vera til huggunar.) Um hádegið tók við frjálst fall ofaní helvítisgjána, jafnhratt og venjulega.

Tíminn eftir þetta er dálítið í þoku en fyrir utan þann óútskýranlega hryllilega sársauka sem fylgir djúpu þunglyndi man ég eftir að ég átti orðið mjög erfitt með gang (þetta virkar svolítið eins og slæm sjóriða, maður hefur ekki lengur tilfinningu fyrir hversu langt er til jarðar og mögulega gengur umhverfið í bylgjum), óraunveruleikatilfinningin varð mjög sterk (manni líður eins og maður sé staddur í leikmynd og þótt ég geri mér fullkomna grein fyrir að það er ég ekki er tilfinningin samt til staðar) og tímaskynið fokkaðist upp. Það var eiginlega það versta. Ég leit á klukkuna (verandi í “lifa-af-einn-klukkutíma-í-einu”-trikkinu) og svona tveimur tímum síðar kíkti ég aftur á úrið og þá voru liðnar fimm mínútur. Ég hef oft áður upplifað svona tímaskynsfokk, að tíminn frá því ég vakna og þar til ég get loks farið að sofa aftur og sloppið smá stund úr þessu helvíti sé svona 72 tímar … en aldrei svona sterkt. Sjálfsvígshugsanir poppuðu upp hraðar en ég næði að stöðva þær og ég var orðin verulega hrædd um að ég kæmi heim í kistu, með þessu áframhaldi. Og ég hætti að geta borðað … eftir að hafa logið því kurteislega á veitingastað að ég væri líklega með magapest, hafandi einungis komið niður tveimur, þremur munnbitum af gyros (upphaldsmatnum mínum) og frönskum, greip ég til þess að pína í mig banana, jógúrt og grískri eftirlíkingu af Prins póló sæmilega reglulega yfir daginn, í örskömmtum.

Sem betur fer var þessi sam-skandinavíska ferðaskrifstofa með aðstöðu þarna rétt hjá og hafði opið á miðvikudagssíðdegi. Ég mætti og tilkynnti að ég væri þunglyndissjúklingur sem hefði versnað svo mikið að ég yrði að komast heim. Var svo stálheppin að dönsk ekkja, sem ég hafði átt nokkur samskipti við, poppaði einmitt inn á sama tíma (að leita sér að bókum, hún var á svipuðu reyfarastigi og ég og hafði farið vel á með okkur) og blessuð gamla konan taldi greinilega skyldu sína að staldra við og veita stuðning. Sem mér þótti mjög vænt um. Ég átti orðið erfitt með mál og þótt ég skilji flesta skandinavísku prýðilega og geti gert mig skiljanlega við flesta þá kom í ljós að yfirmaðurinn, sem var sett í að tækla þetta mál, talaði skánsku! Þótt blessuð danska ekkjan reyndi að koma mér til aðstoðar þá skildi hún skánskuna raunar álíka illa og ég. Svo ég stakk upp á að við býttuðum yfir í ensku, hef sennilega litið nógu veikindalega út til að skánska yfirkonan samþykkti það, en þá kom raunar upp annað vandamál sem var að enskan hennar var ekki upp á sérlega marga fiska. En … fyrst bauð hún mér að kaupa nýjan flugmiða til Köben fyrir tæpar 2000 danskar krónur. Ég sagði að mér þætti það ansi dýrt, auk þess sem ég væri náttúrlega búin að greiða fyrir hálfan mánuð á íbúðarhótelinu sem ég fengi ekki endurgreitt. Hún sá aumur á mér og fann í staðinn nýjan flugmiða með sömu ferðaskrifstofu (og í sömu vél) Svíþjóðarmegin og þá kostaði miðinn 990 sænskar krónur. Ég talaði sjálf við Icelandair og tókst að breyta miðanum mínum hjá þeim, líklega hef ég fengið síðasta sætið því í ljós kom að yfirbókað var í þá vél …  En þetta gekk allt saman og ég gat farið heim á föstudagsmorgni, viku fyrr en áætlað var (ferðaskrifstofan var bara með flug á föstudögum frá Hania og ég hefði aldrei meikað að koma mér til Iraklio eða Rethymnon í flug þaðan).

Svo tók við óendanleg bið frá miðvikudagskvöldi til föstudagsmorguns þar sem öll trix voru nýtt til hins ítrasta, frá æðruleysisbæninni og “hálftími í einu” til avemaríu-hlustunar (þetta er svona verkfærasafn sem ég hef komið mér upp í gegnum tíðina). Og ég komst heim, svo hryllilega fárveik að ég fór fram á að fá að leggjast inn á geðdeild strax eftir helgina en sá svo á mánudeginum að ég væri eiginlega of veik til þess, gat ekki hugsað mér að vera í ys og þys.

Eftir á finnst mér að ég hafi dvalið marga mánuði á Krít. Fyrsta vikan eftir að ég kom heim var líka margir mánuðir. En svo fór ég að hjarna við og má segja að ég hangi réttu megin við eggina sem skilur milli heimilis míns og geðdeildar. Með því að breyta lyfjagjöf svolítið (læknirinn blessaði það eftir á en satt best að segja held ég að hann treysti mér sæmilega til að meta lyfjagjöf sjálf enda orðin sjóaður sjúklingur), sofa tvisvar á sólarhring og gera afskaplega fátt gengur þetta. En ekki meira en svo. Það þarf ekki nema örlitla aukaáreynslu til að kýla mig á kaf niður í sortann og sársaukann. T.d. var ég ansi veik á sunnudagskvöldið, líklega af því ég leyfði mér að fara á fund í ónefndum samtökum og leyfði mér að tala í síma í klukkutíma. Bara einbeitingin við svo ómerkileg verk getur tekið of stóran toll af þeirri takmörkuðu orku sem ég hef. Líkamleg áreynsla hefur sömu áhrif og þess vegna þarf ég að passa að labba ekki of langt … en það var sigur að geta tekið þátt í að þrífa húsið í fyrsta sinn í mánuð nú fyrir helgina án þess að hrynja saman á eftir.

En nú veit ég að sól og hiti á huggulegri sólarströnd virka ekki heldur á þessa “djúpu endurteknu geðlægð án sturlunareinkenna”. Það gat ég náttúrlega ekki vitað án þess að prófa og fyrst ég komst lifandi heim var tilraunin þess virði.

Mér dettur ekkert óprófað í hug í augnablikinu. Mögulega gæti ég reynt HAM eða DAM eða Mindfulness einhvern tíma á vordögum þegar ég er ekki svona veik. Núna er það útilokað. Það ráð sem læknirinn minn sér helst í stöðunni og hefur aðeins viðrað við mig er ekki sérlega lokkandi, krefst skurðaðgerðar, niðurstöður tilrauna eru ekkert alltof góðar, aukaverkanir geta verið nokkuð slæmar og líklega erum við, sjúklingur og læknir, sammála um að þetta sé ör-örþrifaráð. Eftir stanslausar tilraunir undanfarin ár sem hafa skilað litlu og stundum verið erfiðar er ég ekki tilbúin að reyna örörþrifaráðið ennþá.

En svo ég ljúki þessum harmagráti á jákvæðum nótum: Mér tókst að hafa mig í ondúleringu, þ.e. litun og klippingu o.þ.h. í dag. Skipti um háralit, það virkar að vísu ekki neitt á sjúkdóminn en því verður ekki neitað að liturinn er helv. flottur og klæðir mig vel. Það er óþarfi að líta út eins og lík þótt manni finnist maður dauður. (Í anda virts rithöfundar læt ég þess getið að í hverju svona kasti rifjast upp fyrir mér samtal bræðranna í Sumarhúsum, þegar Helgi segir eitthvað á þessa leið: Líttu í augun á mér, Nonni. Þú sérð dauðan mann! Ég horfist helst ekki í augu við sjálfa mig í spegli á kvöldin.)

Fékk Fallið eftir Þráin Bertelsson á því góða bókasafni í gær og las í gegn, sem tekur enga stund. (Af tilviljun sá ég að í hillu nýrra bóka var Fallið við hlið Morðs og möndlyktar Camillu Läckberg, afspyrnu lélegs reyfara og Läckberg til vansa. Sá að bækurnar eru nákvæmlega jafnstórar - öllu heldur jafnlitlar- í álíka broti, þ.e. stíf kápa um stuttan texti. Merkileg tilviljun en ekkert annað en tilviljun.)

Raunar finnst mér dálítið skrítin forsíða á bók Þráins miðað við efni. Sé ekki betur en kápumyndin sé útklippt svarthvít teikning af fræknum sundmanni að stinga sér, í rauðu hafi í átt til fagurguls titilsins, Fallsins. Líklega er þetta tilviljun.

En þá að Fallinu: Söguþráðinn þekkja flestir svo vandlega sem hann hefur verið auglýstur en hann er sá að Þráinn Bertelsson datt í það í Færeyjum, fékk flýtiinnlögn á Vog, dvaldi þar í áfengismeðferð og fór í hálfa eftirmeðferð. Þetta er ekki merkilegur söguþráður (nema kannski flýti-innlögnin veki athygli þeirra sem eru á biðlista). Þetta fall er ekki merkilegt nema frá sjónarhóli fallistans og fjölskyldu hans. Miðað við legíó fallsagna sem ég hef hlustað á gegnum tíðina er ekkert sérstakt um þetta tiltekna fall að segja og álitamál hvort það sé efni í bók eða tilefni bókar … kannski nokkrar bloggfærslur hefðu verið betur við hæfi - eða bara einföld tjáning á AA-fundum eins og við hin stundum. Ég get ekki að því gert að mér finnst felast viss athyglisýki í því að detta í það í júní og gefa út um það bók í október. (Ég er líklega svona illa innrætt af náttúrunnar hendi að láta mér detta svonalagað í hug.)

Bókin er heldur losaraleg, þ.e.a.s. hún er í mörgum stuttum köflum. Ýmist er Þráinn að velta fyrir sér ýmsum heimspekilegum viðfangsefnum meðan á meðferðinni stendur, upplýsa lesanda um eðli alkóhólisma, skotið er inn köflum með sögum af öðrum ölkum og stuttum brotum frá sjónarhóli aðstandenda. Síðastnefndu hlutarnir eru bestir, finnst mér. Það er í sjálfu sér ekkert óeðlilegt við að svona bók sé brotakennd: Alkóhólískar minningar eru alltaf brotakenndar og áfengismeðferð er það erfið að það er enginn vegur að muna hana í röklegu samhengi.

Ég hef fyrir löngu fengið mig fullsadda af „sniðugum“ sögum af karlkyns ölkum sem röknuðu úr rotinu við ótrúlegustu aðstæður, oft í útlöndum. Svona sögur eru þjóðsögur meðal alkóhólista, hugsanlega byggðar á sannleikskornum, en aðallega er fídusinn í þessum sögum sá sami og í Íslenzkri fyndni, vantar kannski helst að viðkomandi kasti fram stöku af tilefninu. Sniðugu innskotssögurnar eru bara af körlum. Af því ég veit að það er nákvæmlega ekkert sniðugt eða skondið eða fyndið við alkóhólisma fundust mér þessar sögur heldur ómerkilegt innlegg í svona bók. Ein saga er af konu en það er ekki hreinræktuð íslenzk-fyndni-saga heldur á hún að fjalla um samsjúkling Þráins á Vogi því sú persóna er nauðsynleg málpípa sjúklingahópsins sem dvelur með Þráni. (Ég ætla rétt að vona að fulltrúar alkhóhólista  í bókinni séu uppdiktaðar persónu, aðrar en Þráinn sjálfur og þessi eina sem veitti leyfi fyrir grínsögu um sig.) 

Bókin er fyndin á köflum enda augljóst að höfundur hefur lagt sig í líma við að koma að bröndurum og sniðugheitum. Líklega gætu virkir alkóhólistar haft gaman af bröndurunum og þeir örfáu Íslendingar sem ekki hafa haft kynni af alkóhólisma í fjölskyldu sinni eða nánum vinakreðsum. Brandarnir þjóna líka stundum þeim tilgangi að sýna hve höfundurinn er vel að sér, víðlesinn og velmenntaður, t.d. að myndhverfa Vog í dáraskip eða lauma inn fyndnum þýskum heitum í eina af sniðugu sögunum. Þannig geta víðlesnir virkir alkar og þeir örfáu … o.s.fr. haft gaman af henni líka.

Þráni er þó mjög í mun að sannfæra lesandann um að hann sé einn af hinum óbreyttu enda er það meginhugsun í áfengismeðferð að allir séu þar jafningjar, hver sem staða þeirra er utan Vogs og eftirmeðferðarstöðva. (Þetta er einnig meginhugsunin í AA samtökunum.) En honum lukkast engan veginn að sýna þá auðmýkt að telja sig til hinna óbreyttu, þ.e. jafningjanna sem eru að reyna að ná tökum á sama sjúkdómi. Þráinn er afar upptekinn af því að vera þjóðþekkt persóna, telur að slúðurblöð muni jafnvel birta frétt um að hann sé í áfengismeðferð fari hann í eftirmeðferð. „GRÓA Á LEITI og aðrar kjaftatífur landsins af báðum kynjum með snípinn í hálsinum munu fá raðfullnægingu við að kjamsa á því að alþingismaður sé staddur á Vogi. Ég sé ekki ofsjónum yfir þeirri gleði.“ (s. 116.) Mögulega væri það ekki fyrir neðan virðingu DV að birta smáfrétt um þetta en líklega þætti fáum fréttnæmt nema ríkti alger ördeyða og gúrkutíð í fjölmiðlun. Tilvitnunin í bókina sýnir í hvaða stíl hún er skrifuð. 

Hann er líka ákaflega upptekinn af því að miðla lífspeki til lesandans, molum af borðum Johns Stuart Mill, Dalai Lama, Carls Jung, Dale Carnegie, Jesú Krists o.fl. Þetta er lífspeki sem hefur nýst Þráni um ævina en allar þessar skáletruðu tilvitnanir með tilvísun í heimildir eru kannski líka til að lýsa því hvað maðurinn er víðlesinn og fróður? Þær minntu mig nú helst á algenga statusa sem fólk setur á Facebook, sér og öðrum til huggunar þann daginn. Sumar tilvitnanirnar eru velþekktar klisjur í allskonar sjálfshjálparkreðsum, s.s. „verði þinn vilji“ (raunar bætir Al-anon fólk oft við „en ekki minn“) og „This too shall pass“, sem er íslenskuð og heimildin endursögð í löngu máli  í Fallinu.

Annað sem virkar hálfgerður tvískinnungur er þegar gert er grín að manni í einni sniðugheitasögunni fyrir að reikna út alkóhólmagn í bjór versus léttöli á fáránlegan hátt (s. 182-184.) „Mórallinn í þessari sögu er vitanlega sá, að alkóhólistar eins og aðrir geta reiknað yfir sig mikil vandræði með vísindalegum aðferðum.“ (s. 184). En sjálfur er Þráinn upptekinn af því að reikna út hve mörg ár hann hafi verið edrú og duglegur að draga föllin frá, líklega til að peppa upp sjálfsmyndina sem er vitaskuld ekki upp á marga fiska eftir fall. Hann virðist þó sjálfur sjá að þótt edrúárin séu mörg hafi fallbrautin kannski hafist á því að telja sig ekki lengur þurfa að stunda fundi reglulega. Samt er ekki ljóst hvort hann tengir saman útreikninga sína og fræðin um fallbrautina, kannski reiknar hann sjálfur yfir sig vandræði með vísindalegum aðferðum, í umfjöllun um sín mál í bókinni?

Nú hef ég lesið töluvert af alkabókum og alkóhólískum fræðum um ævina, hef því miður gleymt því flestu vegna annars sjúkdóms. Þó minnir mig að mér hafi fundist Og svo kom sólin upp (viðtalsbók Jónasar Jónassonar við ýmsa) og Þar sem vegurinn endar (eftir Hrafn Jökulsson) standa upp úr í þessum bókmenntageira. Aðall þeirra bóka er hreinskilni og einlægni sem gerir lesandanum ljósa hina sáru kviku alkóhólismans. Af bókum sem fjalla um aðra geðsjúkdóma bera Englar alheimsins og Sýnilegt myrkur höfuð og herðar yfir bækur af þeim toganum. Fyndni og kaldhæðni koma ekki í veg fyrir að slík einlægni skili sér, s.s. sjá má í Englum alheimsins, og tilvitnanir í ýmsa heimspekinga og menningarvita ekki heldur, eins og Sýnilegt myrkur sannar. Meira að segja bækur um alkóhólisma sem ég er algerlega ósammála, t.d. Alkasamfélagið eftir Orra Harðarson, grípa lesandann af því höfundurinn hefur sannfæringu og lýsir raunum sínum eða sigrum af einlægni fyrst og fremst.

Ég hef líka lesið talsvert af bókum Þráins Bertelssonar, hugsanlega allar, og þótt óminnishegrinn hafi plokkað þær úr heilabúinu (með aðstoð raflosta og annars sjúkdóms) man ég vel að mér hugnuðust vel nokkrar af þeim bókum. Svo ekki er þessi slæmi dómur sprottinn af sérstakri andúð á rithöfundinum. Mig grunar, einhverra hluta vegna, að Þráinn taki leiðbeiningum eða ráðleggingum ekkert sérstaklega vel (þrátt fyrir yfirlýsingar um að fá fúslega lánaða dómgreind hjá öðrum, öðru gæti alki raunar ekki haldið fram sé honum í mun að vera talinn í bata). Að mínu viti hefði Fallið hugsanlega getað orðið nokkuð góð bók ef lengri tími og meiri alúð hefði verið lögð í skriftirnar og ef höfundurinn hefði haft auðmýkt og hreinskilni að leiðarljósi fremur en sjálfsupphafningu.

En Fallið … hver er tilgangurinn með þessari bók? Meðan ég var að lesa hana fannst mér alltaf að sagan væri hálfsögð, að í bókina vantaði eitthvað mikilvægt og um miðja bók varð mér ljóst hvað það var: Það vantar algerlega einlægni!  Þótt hún eigi að fjalla um þessa lífsreynslu Þráins, sem hlýtur að hafa verið sár og tekið á, snerta þær frásagnir lesandann lítið því hann er ýmist svo upptekinn af því að vera sniðugur eða vellesinn (öllu heldur vel-ítvitnandi). Á einstaka stað má þó finna einlægni og auðmýkt, s.s. þegar hann segir frá örlögum briddsfélaga sinna frá í gamla daga eða þegar hann víkur að konunni sinni. Það er allt og sumt. Fallið er heldur ekki fræðslubók um alkóhólisma því hún inniheldur enga fræðslu sem ekki er löngu aðgengileg áður, raunar mun aðgengilegri fyrir þá sem eru að feta sín fyrstu spor, ýmist sem sjúklingar eða aðstandendur.

Fallið er fyrst og fremst skrípóbók um alkóhólisma.

P.s. Ég er sammála Þráni um að það sé illt að kapellunni á Vogi skuli hafa verið lokað. En ég held að trúarlegar skoðanir hafi skipt litlu máli, skv. orðinu á götunni fóru fram talsverð viðskipti með vímuefni í þessari kapellu - enda eini staðurinn þar sem hægt var að vera í friði - og þess vegna hafi þurft að loka henni. Veit ekki hvað er satt í þessu.

Ég ætlaði að blogga færsluflokk um þunglyndi og óskiljanlegar árásir alls konar fólks á geðlyf og geðlækna. En nú nenni ég því eiginlega ekki, þetta verða strjálar færslur enda hef  ég margoft tjáð mig um efnið og yfirleitt verið að andmæla sama fólkinu sem heldur uppiteknum hætti í áróðri sem er nokkurn veginn svona:

• Geðsjúkdómar eru ofgreindir;
• Alltof mörgum eru gefin geðlyf;
• Alltof mörgum er gefið alltof mikið af geðlyfjum;
• Margir geðlæknar þiggja einhvers konar fríðindi frá lyfjafyrirtækjum og má því ætla að þeir séu nánast á mála hjá sömu fyrirtækjum;
•  Síðasttalda staðhæfingin er ýmist skýring eða forsenda hinna fyrri.

Þessi áróður er klæddur í mismunandi fræðilegan búning, allt eftir hver skrifar. Gott dæmi um grein sem virðist ákaflega fræðileg, í þeim skilningi að þar er vísað út og suður í heimildir, er „Glímir geðlæknisfræðin við hugmyndafræðilega kreppu? Um vísindi og hagsmuni“, eftir Steindór J. Erlingsson, birt í Tímariti félagsráðgjafa 1. tbl. 2011, s. 5-13.  Niðurstöðurnar eru í stuttu máli þessar:

• Geðlæknisfræði getur engan veginn sagt með vissu hver orsök geðraskana sé í raun og veru;
• Flokkunar- og greiningarkerfi sjúkdóma (DSM og ICD) hafa haft þær afleiðingar að
  • 1) Fjöldi þeirra, sem greinast með geðraskanir og eru meðhöndlaðir sem sjúklingar virðist talsvert umfram það sem eðlilegt getur talist,
  • 2) lyfjafyrirtækin hafa nýtt sér þetta veika kerfi til að auka gríðarlega ávísun geðlyfja á Vesturlöndum og víðar.

Í greininni er svo bent á þá augljósu staðreynd að af því ekki er hægt að greina orsök geðraskana með vissu og rannsóknir á virkni lyfja gefi misvísandi niðurstöður byggi sjúkdómsgreining ævinlega að einhverju leyti á huglægu mati.

Ég hef í sjálfu sér ekkert við þessa lokaniðurstöðu að athuga, horfandi á hana sem þunglyndissjúklingur með viðamikla reynslu af lyfjaáti og öðrum aðferðum. En að mínu mati gildir nákvæmlega þetta sama um fjölda annarra sjúkdóma. Þar er hins vegar minna um að nokkrir einstaklingar fylki sér í krossferð gegn lyfjum og læknum.

En ég set stórt spurningarmerki við staðhæfingar á borð við að fjöldi þeirra sem greinast með geðraskanir og eru meðhöndlaðir sem sjúklingar virðist talsvert umfram það sem eðlilegt getur talist. Hver er þess umkominn að vita hver „eðlilegur“ fjöldi fólks með geðraskanir er? Er ekki mjög líklegt að geðraskanir hafi verið vangreindar til þessa og séu jafnvel enn?

Hvað gefur einstaklingum skotleyfi á akkúrat þennan sjúklingahóp? Þrátt fyrir yfirlýsingar á borð við að hlusta beri á sjónarmið þeirra sem nýta sér þjónustu geðheilbrigðiskerfisins „því ekki er hægt að líta á það sem sjálfsagt mál að þekking hinna faglærðu standi alltaf framar þeirri þekkingu sem notendur þjónustunnar búa yfir“ (s. 12 í fyrrnefndri grein Steindórs) kemur það alls ekki í veg fyrir að alls konar fólk fyllist forræðishyggju fyrir hönd geðsjúklinga og vilji hafa vit fyrir þeim. Sem öfgadæmi í þá áttina má nefna ýmsa umfjöllun sem heimilislæknirinn Vilhjálmur Ari Arason (sérmenntaður í sýklalyfjanotkun barna), Elín Ebba Ásmundsdóttir, iðjuþjálfi og Gunnar Smári Egilsson, blaðamaður, fyrir hönd SÁÁ, hafa viðhaft. (Í síðastnefnda tilvikinu hefur t.d.verið um beinar árásir á ADHD-sjúklinga og lækna þeirra að ræða.) Steindór J. Erlingsson hefur verið áberandi í samskonar umræðu en má eiga það að hann hefur ólíkt hinum bein kynni af þjónustu geðheilbrigðiskerfisins sem sjúklingur og  kynnir sér umfjöllunarefnið vel. Samt fellur Steindór raunar í þá óvísindalegu gryfju að fjalla einungis um efnið frá einni hlið. (Dugir t.d. að renna yfir fyrirsagnir á blogginu hans í október til að sjá hve einspora málflutningur hans er.)

Tökum sem dæmi aðra oft illlæknanlega sjúkdóma og illskiljanlega sjúkdóma. Húðsjúkdómar koma ágætlega til greina til samanburðar. Mér er ókunnugt um hvort einhver hafi haldið því fram að fjöldi þeirra sem greinist með húðsjúkdóma sé talsvert umfram það sem eðlilegt getur talist - enda blasir við sami vandinn og í geðsjúkdómum: Hver er eðlilegur fjöldi húðsjúkdómasjúklinga?

Oft er það svo að heimilislæknir er fyrsti aðili sem leitað er til. Viðtal hjá heimilislækni er í hæsta lagi korterslangt og vísast að sá ávísi á einhver húðlyf. Þegar þau virka ekki er leitað til sérfræðings í húðsjúkdómalækningum, sem ávísar sennilega á önnur lyf, eftir stutta skoðun. Ef þau virka ekki eru reynd önnur lyf. Og önnur. E.t.v. er sjúklingurinn sendur í einhver próf, t.d. ofnæmispróf, til að reyna að finna skýringuna. Hugsanlega kemur eitthvað út úr þeim prófum, hugsanlega ekki. Sjúklingurinn sjálfur reynir að afla sér fræðslu og prófar ýmsar óhefðbundnar aðferðir, frá jurtasmyrslum til þess að breyta um mataræði. (Ég tek fram að ég hef náin kynni af akkúrat svona píslargöngu sjúklings.) Þegar upp er staðið finnst kannski engin varanleg lausn; sjúklingurinn hefur kannski með tilraunastarfsemi og læknishjálp komist að einhverjum mögulegum orsökum sem koma af stað kasti og forðast þær en þær orsakir skýra ekki sjúkdóminn að fullu og hann getur alltaf blossað upp. Þá er gripið til lyfja til að slá á einkennin, oft sterkra steralyfja sem eru almennt talin heldur óholl og geta haft slæmar aukaverkanir.

Af hverju er ekki ráðist á þennan sjúklingahóp og þeirra lækna? Húðsjúkdómafræði getur ekki sagt með vissu hver er orsök margra húðsjúkdóma. Sífellt koma á markaðinn ný húðlyf og má því ætla að lyfjafyrirtæki sjái sér hagnaðarvon í markaðssetningu nýrra húðsjúkdómalyfja, sem virka á suma en ekki á aðra. Jafnvel getur verið að lyfjafyrirtæki í þessum geira snyrti til sínar niðurstöður og hagræði þeim, um það veit ég ekki. Hjálækningar í þessum málaflokki blómstra, ekki síður en í geðsjúkdómabissnissnum - jurtasmyrsl af öllu tagi, sull í Bláa lóninu, leirböð á Náttúrulækningarhælinu, detox-meðferð hjá Jónínu, fæðubótarefni alls konar … gott ef Fontana (Montana) rær ekki á sömu mið. Án þess ég viti það kæmi mér ekki á óvart þótt handayfirlagning, kristallalækningar, heilun og annað af því tagi væri líka í boði fyrir sjúklinga með slæma illlæknanlega húðsjúkdóma, jafnvel HAM, DAM og gjörhygli. Og ég reikna með að hægt sé að misnota einhver húðsjúkdómalyf, t.d. eta sterakremin, eta einhverjar pillur í óhófi eða misnota á annan hátt: Margskonar lyf er hægt að misnota ef viljinn er fyrir hendi.

Þrátt fyrir þetta hafa velmeinandi aðilar ekki verið nærri því eins duglegir að reyna að fá húðsjúkdómasjúklinga til að hætta að skipta við húðsjúkdómalækna og hætta að nota lyfin sín eins og þeir hafa hamrað á geðsjúkum. Gæti skýringin verið sú að geðsjúkir liggja miklu betur við höggi og eru ólíklegri til að bera hönd yfir höfuð sér, sjúkdómsins vegna, en þeir sem eru með ólæknandi exem? Er mögulegt að einhverjir þeirra sem hæst hafa um meinta ráðsmennsku geðlækna í garð sinna sjúklinga séu ekki hvattir áfram af velmeintum velferðarsjónarmiðum heldur einfaldri valdafíkn, þ.e.a.s. vilji fá að stjórna þessum sjúklingahópi því það er svo gaman að hafa vit fyrir fólki og fá að stjórna því? Og að svoleiðis innréttað fólk hafi séð í hendi sér að aðrir sjúklingahópar væru ólíklegir til að lúta stjórn fólks sem er stundum illa menntað eða ómenntað í þeim fræðum sem það vill endilega fá að ráðskast í?

——————————————————————————————————————————————————————–

Þetta er orðin nokkuð löng færsla og mál að linni. Ég hef þó áhuga á að blogga aðra færslu um muninn á sálfræðilegri nálgun þunglyndis og lyfjanotkun við þunglyndi, öllu heldur þau grundvallarsjónarmið sem liggja þar að baki og er kannski meginorsök þess að liðið í sálfræðibatteríinu (sálfræðingar, félagsráðgjafar, áfengisráðgjafar o.fl.) leggja allt undir til að ota sínum tota gegn geðlæknum, með dyggri aðstoð örfárra geðsjúklinga sem ekki hafa fengið bót meina sinna innan geðlækningakerfisins. Raunar held ég samt að aðalástæðan fyrir slíkri umræðu hér á landi sé fjárhagsleg: Menn eru að bítast um fé! Þeir sem lenda á milli stríðandi fylkinga, sjúklingarnir, skipta því miður oft litlu máli.

Ég hef ekki getað bloggað um nokkurt skeið vegna þunglyndis. Raunar hef ég verið ansi veik í meir en ár núna án hlés en slíkt hefur ekki gerst áður. Öll lyfjaráð eru fullprófuð, sem og raflækningar, nálastungur o.fl. HAM meðferð sem ég sótti í fyrravor nýttist prýðilega til að fást við kvíða og ég nota þær aðferðir sem ég lærði þar enn þann dag í dag, þegar þarf en raunar leggst þunglyndið yfir kvíðann svo ég fæ yfirleitt ekki ofsakvíðaköst eða einkenni almennrar kvíðaröskunar nema ég sé sæmilega frísk af þunglyndi. HAM virkar hins vegar ekki baun á þunglyndið.

Fyrir skömmu ákvað ég að prófa nýtt ráð og fór í sólarlandaferð. Ég fór til Krítar, í fimmta sinn, dvaldi á stað sem ég gjörþekki, í kompaníi við indæla danska ellilífeyrisþega, á rólegum slóðum og himnesku veðri. Það kom ekki í veg fyrir að á þriðja degi dvalarinnar fékk ég slæmt þunglyndiskast, sem versnaði og versnaði uns svo var komið að ég sá að annað hvort yrði ég að leggja allt undir til að komast heim eða reikna með að koma heim í kistu. Mér tókst að breyta miðunum og stytti ferðina um viku. Niðurstaðan var sú að sól og hiti virkar ekki til bóta á mitt þunglyndi og þar með er sú aðferð einnig prófuð. Að vísu kom fram merkileg breyting sem ég hef aldrei áður upplifað: Sólarhringsferli líðanar snérist á hvolf! Ég sný öfugt við flesta þunglyndissjúklinga að því leytinu að mér líður skást á morgnana og verst seinni part dags og á kvöldin. Á Krít varð þetta öfugt, morgnar og framyfir miðjan dag voru helvíti en kvöldin skást. Umsnúningur yfir í venjulegt horf tók nokkra daga eftir heimkomu.

Síðar ætla ég að reyna að lýsa dæmigerðri líðan í djúpu þunglyndi eins og ég lifi í núna en læt það bíða að sinni.

Ég hef fylgst undanfarið með bloggi Steindórs J. Erlingssonar, Hugleiðingar um lífið og tilveruna, en hann hefur upp á síðkastið verið duglegur að blogga um eigið þunglyndi, lyf og geðlækna. Steindór skrifar vel og það er margt merkilegt sem hann segir, a.m.k. hefur margt vakið mig til umhugsunar og mér þótti hans eigin reynslusaga afar vel sögð og áhugaverð enda erum við líklega að glíma við sama eða svipaðan sjúkdóm og höfum um margt reynslu af sömu læknisráðum og sömu heilbrigðisstofnunum. En við erum, sýnist mér, algerlega ósammála um niðurstöðurnar af þessari lífsreynslu og þeirri þekkingu sem við höfum aflað okkur.

Í næstu færslum ætla ég að velta því fyrir mér hvernig geti staðið á því að við Steindór höfum komist að svo ólíkri niðurstöðu þrátt fyrir að mörgu leyti svipaða reynslu.

Ég held að eitt sem gæti útskýrt þessar mismunandi niðurstöður sé misgömul reynsla okkar beggja af áfengismeðferð. Ég fór í slíka meðferð vorið 1989 og hef stundað AA fundi allar götur síðan. Á þeim tíma var ég mjög þunglynd, hafði skömmu áður fengið greininguna “skammdegisþunglyndi” hjá geðlækni og tók henni fagnandi því ég gat að hluta afsakað drykkju með henni. Þegar ég horfi um öxl hef ég líklega verið með kvíðaraskanir og þunglyndiseinkenni frá unglingsárum en er af þeirri kynslóð að slíkt var ekki viðurkennt og auk þess alin upp við að menn eigi alltaf að harka af sér og láta ekki eins og aumingjar. (Ég get sosum ekki séð að þau viðhorf og uppeldi sem þá tíðkuðust skipti neinu máli fyrir mig í dag, þetta var almennt viðhorf og ég er löngu búin að gera upp fortíðina.) Áfengismeðferðin og veran í AA breytti mjög miklu í lífi mínu og líðan. Það er auðvitað augljóst að bara það að losna við hið dæmigerða alkaþunglyndi er mikil frelsun og AA eru stórkostleg mannræktarsamtök. Ég valdi mér ekki það hlutskipti að verða alkóhólisti, lít svo á að það sé arfgengur sjúkdómur sem ég get ekki borið ábyrgð á (og til lítils að fara að kenna einhverjum langfeðgum eða langmæðrum um röng gen). Ég ber hins vegar ábyrgð á lausninni, þ.e. að fást við sjúkdóminn, sem er aðallega fólgið í því að sækja fundi.

Svo fékk ég níu nokkuð góð ár eftir áfengismeðferðina og gat útskýrt niðursveiflur með síðhvörfum eða hafa ekki unnið nógu vel í mínum málum eða með öðrum alkaklisjum. Svo veiktist ég illa, fór á bráðamóttöku geðdeildar og var samstundis lögð inn. Síðan hefur sjúkdómurinn versnað með hverju árinu. Ég vann eins lengi og ég gat, var komin í skert starfshlutfall, var búin að leggja öll skemmtilegu aukastörfin á hilluna en loks var svo komið að ég varð óvinnufær með öllu, í desember 2009. Eftir langt veikindaleyfi, þar sem ég hélt dauðahaldi í vonina um að geta snúið aftur til starfa, þótt ekki væri nema í pínulítið hlutastarf, var ég metin 100% öryrki og eins og staðan er í dag er ekki í sjónmáli að ég geti unnið nokkurn skapaðan hlut. Nám, tómstundastarf eða annað þess háttar er líka út úr myndinni.

Það er talsvert styttra síðan Steindór J. Erlingsson fór í þá áfengismeðferð sem skilaði honum árangri og e.t.v. vara þau hughrif og frelsið undan alkaþunglyndinu ennþá honum til betri líðanar. Hugsanlega mótast viðhorf hans einnig af því sem maður lærir í slíkri meðferð, sá lærdómur var mér a.m.k. ofarlega í huga lengi eftir meðferðina. Það má segja að ég hafi trúað kennisetningum SÁÁ meira og minna allt til þess að ég varð svo veik vorið 1998 að ég gat nánast ekki talað og upplifði ofsakvíðaköst með tilheyrandi andnauð í fyrstu sinnin, a.m.k. svo ég muni. Þá hringdi ég náttúrlega fyrst á Vog, fékk að tala við lækni, sagði honum hvað ég hefði verið lengi edrú, lýsti svo líðan minni stamandi fyrir honum í símann og maðurinn sagði: “Iss, þetta eru bara síðhvörf - komdu inn á Vog og þú verður farin að hlæja að þessu eftir tvo daga!” Hefði ég farið að ráðum Einars læknis á Vogi væri ég ekki ofar moldu í dag. Sem betur fer var maðurinn minn ekki jafn heilaþveginn og ég (við Steindór eigum það sameiginlegt að eiga frábæra maka) og keyrði mig á bráðamóttöku geðdeildar.

En sem sagt: Mögulega getur mismunandi trú okkar Steindórs á fræði þau sem SÁÁ boðar skýrt að einhverju leyti mismunandi niðurstöður okkar um geðlyf og geðlækna. Og mögulega stafar mismunandi trúarsannfæringin af mismunandi löngum tíma sem liðinn er frá áfengismeðferð og því að þekking og viðhorf mótast á mjög löngum tíma innan AA samtakanna. Mætti segja að eftir því sem maður stundar þau samtök lengur og kynnist fleira fólki sem nýtir sér fjölbreyttari aðferðir til að axla ábyrgðina á sjúkdómnum alkóhólisma verði maður víðsýnni og taki ekki alveg eins mikið mark á “mainstream” hugmyndafræðinni sem er boðuð í meðferð og eftirmeðferðarstarfi. (Þetta á kannski einkum við um SÁÁ en ég hef þó grun um að svipað sé uppi á teningnum á Teigi.)

—

Til að slútta umfjöllun í bili vil ég gera athugasemd við nýjustu færslu Steindórs, “Enn um varasama geðlækna” þar sem hann heldur því fram að hann hafi vitneskju um geðlækni sem beinlínis banni sjúklingi sínum að prófa HAM-meðferð. Ég á afar bágt með að trúa þessu fyrir svo utan það að sjúklingurinn þarf auðvitað ekker leyfi læknisins til að skrá sig í hugræna atferlismeðferð fremur en hann þyrfti læknisleyfi til að skrá sig í Boot Camp eða jóga-námskeið eða prjónanámskeið eða hvað annað sem hann teldi að gæti gagnast sér til betri líðanar. Ef Steindór fer ekki þarna með fleipur er full ástæða til að láta Geðlæknafélagið vita af þessum geðlækni (en draga má þá ályktun af færslunni að læknirinn starfi á Íslandi) og að hann banni HAM. En er ekki líklegra að umræddur geðlæknir hafi ráðlagt sjúklingnum að láta HAM eiga sig í bili og byggi það á læknisfræðilegum forsendum? Stundum eru sjúklingar nefnilega svo veikir að það borgar sig fyrir þá að fara sér hægt og forðast áreynslu, sem HAM-meðferð óneitanlega er (hún krefst þess að sjúklingur leggi sitt af mörkum, annars virkar hún ekki).